Systeem introductie en demonstratie in Hendrik Ido Ambacht
In het voorjaar 2014 is er in de in Petrakerk van de Gereformeerde Gemeente van Hendrik Ido Ambacht gewerkt aan een systeem om dove en slechthorende leden meer bij de kerkdienst en het gemeenteleven te betrekken. Het is met gezamelijke krachten gelukt om een oplossing te realiseren waarbij gesproken woorden als geschreven tekst worden weergegeven op een tablet. Dit geheel geautomatiseerd en draadloos met maximale vrijheid voor de gebruikers; en zonder tussenkomst van een schrijf- of gebaren tolk.
Op 22 april 2014 is tijdens een informatieavond dit innovatieve systeem gepresenteerd aan kerkenraden, de doelgroep, doelgroep organisaties, scholen en andere belangstellenden. Er is die avond ingaan op de (on) mogelijkheden, gebruikers ervaringen, toepassingsgebieden en kosten van het systeem.
Interview voor DovenContact met twee gebruiksters:
Inmiddels is het systeem een half jaar getest en is het een goed moment om aan Ankie en Elna (gebruikers vanaf het begin) te gaan vragen hoe het systeem bevalt.
Kunnen jullie beschrijven wat voor systeem er gemaakt is?
Een systeem voor preekondertiteling. De dominee praat door de microfoon, als hij preekt komt dat op de tablet. Je kan alles volgen: wie er ziek is, wat er ’s avonds is, de mededelingen, de preek en het gebed.
Wat moet je doen om het te gebruiken?
De computer aanzetten en een tablet pakken en meenemen naar de plek. Website opstarten op tablet.
En aan het eind?
Knopje voor afsluiten indrukken en de tablet terugzetten zodat hij op kan laden.
Kan er nog iets handiger of beter?
Het is handig genoeg.
Is er een tolk nodig om het ondertitelings systeem te gebruiken?
Nee. Als er geen tolk is, kunnen we het systeem pakken. Zonder systeem kunnen we het niet volgen; met systeem wel.
Begrijp je de tekst die je op de tablet leest?
Dat is verschillend, niet altijd. Sommige moeilijke woorden of namen niet, die worden soms verkeerd neergezet. Simson werd bijvoorbeeld ‘dat is zo’. Soms kan je zelf bedenken wat het is, maar niet altijd. Door teruglezen kun je foute woorden beter begrijpen omdat het systeem dezelfde fout op dezelfde manier maakt. Soms springt de tekst omhoog en dan kan je niet meer teruglezen omdat het van het scherm af is.
Kom je nu vaker in de kerk, is de drempel lager om naar een dienst te gaan waar geen tolk is, maar wel dit systeem?
Ja, we komen vaker. Door de tablet kan je het (meestal) volgen. Zonder tablet en tolk niet.
Voel je je ook meer ‘betrokken’ bij de gemeente en de mensen? Bijvoorbeeld: weet je beter wie er ziek zijn, de mededelingen, wat er gebeurt in de gemeente?
Vroeger gingen we vaak maar 1 keer naar de kerk, ‘s morgens of ‘s avonds. Nu gaan we twee keer, als dat lukt met de oppas. Je komt meer mensen tegen in de kerk. En je weet beter de mededelingen en zieken. Daar kan je dan ook over praten als je mensen ergens tegenkomt. Ook over de preek.
Wat is het verschil tussen de ondertiteling op een tablet en een schrijftolk?
Een schrijftolk vertaalt moeilijke woorden. Dat doet dit systeem niet. Bij een schrijftolk zitten we in de bovenzaal waar ook een videoscherm is. Het is fijn om de dominee te zien met de mimiek en emotie. Met het scherm voelt het als een kerkdienst. Bij de tablet kan je overal zitten in de kerk. Je kan dan ook naar de dominee kijken. Het is fijn dat de tablet gelijk loopt met de dominee. Dan klopt de mimiek. Bij het dopen klopt elke zin en kan je precies zien wat de dominee op dat moment zegt. In Oud-Beijerland zit je bijvoorbeeld achterin, in een andere gemeente juist voorin. Dat is niet fijn. Veel mensen kijken naar je. Bij de ondertiteling zit je gewoon tussen de mensen. De tablet valt minder op dan bij de schrijftolk. Dat is fijn.
“Met het scherm voelt het als een kerkdienst”
Wat kan er nog beter aan dit systeem?
Foute woorden verbeteren. Dat het beter werkt bij een andere dominee (de preekondertiteling is gewend aan de stem van ds. Joosse [IP]). Terug kunnen lezen van de tekst. Door elke week te gebruiken en te lezen, ga je het beter begrijpen en beseffen wat er gezegd wordt.
Zou je dit systeem aanraden aan andere doven?
We hebben het tegen andere doven verteld. Die waren blij en willen het ook hebben. Toen de doventolk ziek was, hebben andere doven ook meegelezen. Zij vonden dat ook fijn. Tablet is klein, dat is handiger dan groot scherm.
Wil je nog iets anders zeggen?
Voor andere doven ook informatie over de tablet geven.
Ankie en Elna, dankjewel voor jullie antwoorden!
Hieronder nog een stukje van het doopformulier geregistreerd door het systeem
De hoofdsom van de leer des heiligen Doops is in deze drie stukken begrepen, Eerstelijk dat hij met onze kinderen in zonden ontvangen en geboren, En daarom kinderen destorens zijn, Zodat wij het rijk Gods niet kunnen komen tenzij wij van nieuws geboren worden, Dit leert ons de ondergang en bespreking met het water, Waardoor ons de onreinheid onze zielen wordt aangewezen, Opdat wij vermaand worden en mishagen aan onszelf te hebben, Ons voor God te verootmoedigen, Ons er weinig Martinair zaligheid buiten onszelf te zoeken, Ten tweede betuigden verzegelt ons de heilige doop de aflossing der zonden, Door Jezus Christus, Daarom worden wij gedoopt in den naam Gods des vaders en des zoons en des heiligen geestes, Omdat we gedoopt worden in de naam des vaders zo betuigden verzegelt ons God den vader, Dat hij met ons een eeuwig verbonden genade opricht, Ontstond zijn kinderen en erfgenamen aanneemt, En daarom van alle goed ons verzorgen, Alle kwaad van ons weren of ten onzen beste keren wil, En als een en ander soms gedoopt worden ze verzegelt ons de zoon, Dat hij ons wast in zijn bloed, Van al onze zonden, Ons in de gemeenschap zijns doods en zijner wederopstanding inlijvende, Alzo dat wij van onze zonden bevrijd en rechtvaardig voor God gerekend worden, Des gelijk als wij gedoopt worden in de naam des heiligen geestes, Zo verzegelt, Zo verzekert ons de heilige geest, Door dit sacrament dat hij in ons wonen en ontstond lidmaten van Christusheiligen wil, Ons toeeigenende hetgeen weinig Christus hebben namelijk de afwas in onze zonden, En de dagelijkse vernieuwing onzes levens, Totdat wij eindelijk onder de gemeente der uitverkorenen, In het eeuwige leven onbevlekt zullen gesteld worden,
B. Agteresch: ‘Tolken blijven meerwaarde behouden’
We hebben enkele reacties gevraagd van andere doven en slechthorenden. Ouders van slechthorende jongeren zijn enthousiast en hopen dat het systeem ook in andere kerken wordt ingevoerd en o.a. ook bij de catechisatie gebruikt gaat worden. Andere, met name oudere, doven zijn minder enthousiast. Zij zijn gewend en hebben geleerd spraak af te zien ( zgn. liplezen). Als ze dicht bij de spreker zitten en het mondbeeld goed kunnen zien hebben ze bovendien het voordeel dat ze de mimiek van de spreker kunnen waarnemen.
Bij een eerste kennisname van bovengenoemde ontwikkelingen krijg je haast het gevoel dat tolken straks overbodig worden. Maar als je de resultaten van tolken en wat op de tablet verschijnt gaat vergelijken, is het zonder meer de meerwaarde van het tolken duidelijk.
B. Agteresch
Niettemin is de ontwikkelde software een prachtig middel om bij gebrek aan een tolk het gesproken woord om te zetten in tekst.
Voor meer informatie en aanmelden ga naar www.preekondertiteling.nl
of bel Iman Peeman 06-41800085 (bij voorkeur na 19:00)
namens de werkgroep Preekondertiteling,
Werkgroep Preekondertiteling